Ішкі тасымалдардағы «Астық Транс» АҚ (бұдан әрі-Қоғам) үлесі 75-80% - ды құрайды. Соңғы рет Қоғам 2020 жылы вагондарды ішкі тасымалдауда пайдалану тарифтерін көтергенін атап өткен жөн. Сонымен қатар, тиеу мен түсірудің нормативтік кезеңі ұлғайтылды. Бұл ретте қосымша келісімдерге қол қоймаған клиенттердің бір бөлігі осы уақытқа дейін тиеуге және түсіруге 1 тәулік негізінде есептеледі, ал 2022 жылғы 5 ай ішінде ішкі тасымалдардағы орташа нақты айналым 21,77 тәулікті құрады.
Бұл ретте осы кезеңдегі нормативтік айналым (ол үшін төлемге шот беріледі) 13,67 тәулікті құрады, бұл нақты көрсеткіштен 37% - ға төмен. Яғни кірістің кем дегенде 37% - ы айналымның ұлғаюы есебінен ғана толық алынбаған. Өкінішке орай, статистика жақын арада вагондардың айналымын жақсартуды күтудің қажеті жоқ екенін көрсетеді.
Соңғы 2,5 жылда 30% - ға ұлғайған ҚР өзге меншік иелері паркінің және ҚР-да еркін қатынайтын ТМД паркінің елеулі өсуіне қарамастан, олар ҚР бойынша тасымалдауды нашар жүзеге асырады. Сонымен қатар, қоғамның бәсекелестері жоғары табысты экспорттық тасымалдар есебінен алғашқы жылдары жөндеуге айтарлықтай шығындарды талап етпейтін жаңа парк сатып алу мүмкіндігіне ие. Соған қарамастан, инвестициялық шығыстардың өсуі басқа экспедиторларға ішкі тасымалдарды неғұрлым төмен тарифтер бойынша жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді.
Санкциялық саясаттың күшеюіне байланысты негізінен РФ-дан импортталатын қосалқы бөлшектер бағамен өсуде (РФ-да жиынтықтауыштардың импортын шектеу себебінен), бұдан басқа, Ресей рублінің бағамы 2021 жылғы желтоқсаннан бастап үнемі өсіп келеді, өсім 45% - дан астам болды.
Ішкі тасымалдар Қоғамның тасымалдарындағы елеулі үлесті құрайтынын ескере отырып, олардың шығындылығы Қоғамның инвестициялық бағдарламаны орындамауына әкеп соқтырады, бұл перспективада жаңа парк сатып алуға ғана емес, қолда бар паркті уақытында жөндеуге де мүмкіндік бермейді. Бұл болашақта тасымалдауға жарамды жұмыс паркін қысқартуға әкеледі.
Сонымен қатар, 2022 жылдың 1 тоқсанында Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 747 мың тонна ұн өндіріліп, 467,8 мың тонна, яғни 62% экспортталғанына назар аудару қажет. Яғни, өндірілген ұнның 60% - дан астамы экспортқа жіберіледі.
Осылайша, «Астық Транс» АҚ Астық жүктерін ішкі тасымалдауды қамтамасыз ету бойынша әлеуметтік міндеттемелерді саналы түрде өзіне ала отырып, инфляция 2021 жылы 8,4% - ды, ал 2022 жылдың 5 айында 14% - ды құрағанына қарамастан, 2 жыл бойы астық жүктерін ішкі тасымалдауда Тарифтердің ұлғаюын ұстап келді!
Бүгінгі таңда бұл саясатты сақтау тасымалдаудың қауіпсіздігі мен үздіксіздігін қамтамасыз етуге қауіп төндіреді, сонымен қатар астық жүктерін тасымалдау үшін жылжымалы құрамның тиісті дамуын қамтамасыз етпейді және инфляциялық процестерге сәйкес түзетуді талап етеді.
Дереккөз, «Астық Транс» АҚ.